Neden Telif Alınır ?

Neden Telif Alınır ?

NEDEN TELİF ALINIR

Bilindiği üzere, tüm dünyada ve ülkemizde (ticari) reklam filminde oynayan oyuncuların ve ticari reklam, tanıtım fotograf çekimlerinde yer alan fotomodellerin yüzleri ve oyunculuk becerileri satın alınamaz, ancak belli bir süre için ve anlaşılan mecralar kapsamında kiralanabilir.

Ücretler, oyuncunun tanınırlığına, rol kabiliyetine, rol ağırlığına, çalıştığı gün sayısına, kullanılacak mecralara, kullanım süresine ve serbest piyasa koşullarına göre çalışma başlamadan önce belirlenir. Oyuncu, kast ajansı ve işveren (film prodüksiyon firması veya fotografçı veya reklam ajansı veya reklamveren) arasında yapılan bu anlaşma bağlayıcıdır. Her üç taraf şartlarını ortaya koyar ve anlaşma bu kriterlere göre sağlanır.

Çalışılmış olan reklam filminin ya da çekilmiş olan fotografların daha uzun süreli ya da başka mecralarda da kullanılması söz konusu olduğunda öncelikle oyuncu-fotomodel ve kast ajansından izin almak, sonrasında da yeni kullanımlar için telif ödeme zorunluluğu vardır. Eklenecek her yeni mecra ve/veya kullanım süresi reklam verenin ticari kazancını arttıracak, oyuncunun-fotomodelin  başka bir iş alabilme şansını önemli ölçüde azaltacaktır.

Yapısı gereği oyunculuk-fotomodellik mesleği bir takım özellikler içermektedir. Zaman içerisinde oyuncunun-fotomodelin rol alabileceği daha pek çok proje (sinema filmi, tv dizisi, kampanya,  diğer reklam projeleri gibi…) olacaktır. Bu yeni projeler farklı şartlar gerektirebilir. Örneğin yeni bir reklam projesi için (ki çok sık karşılaşılan bir durum) o sırada yayınlanmakta olan bir başka reklamda rol almıyor olması çok önemli olabilir. Eski proje yayından kalkmasına rağmen, haber verilmen tekrar yayınlanması oyuncuyu, kast ajansını, film prodüktörünü ve reklam vereni çok zor durumlarda bırakabilir. Ya da oyuncu yeni bir tv dizisinde rol alacaktır, anlaşılan tv kanalı oyuncunun aynı dönemde başka bir projede hiçbir şekilde yer almasını uygun görmeyebilir; sözleşmeye bununla ilgili cezai maddeler koyabilir. Bir sinema projesiyle gündeme gelecek bir oyuncunun, reklam filminin sinemada yayınlanmasını istemeyen yapımcılar olabilir. Bu ve benzeri örnekleri sonsuz şekilde çoğaltabiliriz.

Anlaşıldığı üzere, geçimini oyunculuktan, fotomodellikten sağlayan bu meslek gurupları, daha önce yaptıkları ve kariyerleri boyunca yapacakları işler doğrultusunda özel ve kısıtlayıcı bir takım koşullar (görünmeyen, tahmin edilebilir veya edilemez) altında çalışmaktadır. Reklam sektöründe başka hiçbir çalışan böyle bir kısıtlamaya tabii tutulmamaktadır. Bir bireyin geçimini sağlamasını engelleyici her türlü durumun bir bedeli vardır. Telifler bu prensip altında hesaplanır.

Figürasyon oyuncuları (kalabalık çekimlerde grup halinde kullanılan, filmde lafı olmayan oyuncular) ise kullanıldıkları amaç dışında, yakın plan, tek başına göründükleri plan şeklinde video ya da fotoğraf çekiminde kullanılırlarsa, artık figürasyon olarak adlandırılamayacaklarından, kullanılacak mecralara göre yeniden fiyatlandırılırlar. Aksi takdirde başka telif ücretleri bulunmaz. Uzuv modellerinin de telifi bulunmaz. Bu grup oyuncular günlük kaşe alırlar.